فرهنگ مجازی و هویت های مجازی👈 چالش فرهنگ و هویت در فضای مجازی

👈« راه امین » را در تلگرام دنبال کنید👈👈👈👈👈👈

👇

زبان مجازی و چالش های هویتی

👈چالش فرهنگ و هویت در فضای مجازی

👇واکاوی ادعای موازی‌کاری شورای عالی فضای مجازی با وزارت ارتباطات
فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد

👇

زبان مجازی و چالش های هویتی

👇

زبان مجازی و چالش های هویتی

تشکیل شورای عالی فضای مجازی به عنوان عالی‌ترین نهاد سیاستگذار در حوزه فضای مجازی، اقدامی متعالی و هوشمندانه از سوی مقام معظم رهبری بود که در واپسین روزهای سال 90 صورت پذیرفت.

👇                                                                                                                     اهمیت فضای مجازی در کلام رهبری

👇

مقام معظم رهبری سال‌ها است که دغدغه فرهنگی و غفلت از آسیب های فضای مجازی را گوشزد می کنند، ایشان فرموده است اگر من امروز رهبر انقلاب نبودم حتماً رئیس فضای مجازی کشور می‌شدم که این اهمیت فضای مجازی را نشان می‌دهد.

👇

مقام معظم رهبری فرموده است اگر من امروز رهبر انقلاب نبودم حتماً رئیس فضای مجازی کشور می‌شدم که این اهمیت فضای مجازی را برای مقام معظم رهبری نشان می‌دهد و دشمن نیز برای هر یک نفر از ۷۰ میلیون نفر جمعیت ایران پرونده درست کرده است و بر تصرف عقول و قلوب برنامه دارند.  

👇                                                                                                                                                                                  http://javanonline.ir/fa/news/630468/  

👇                                                                                                                                                                      فرهنگ مجازی و هویت های مجازی👈 چالش فرهنگ و هویت در فضای مجازی

👇                                                                                                               http://raheamin.blog.ir/post/%D8%AF%D9%88%D8%B3

%D8%AA%D8%A7%D9%86

👇

به صفحه تلگرام ما بپیوندید

👇👇

«راه امین»

را در تلگرام دنبال کنید

شما خوانندگان گرامی

👈👇👇

می توانید کانال تلگرام

👈👇👇

«راه امین»

را از این پس با طراحی جدید  مطالعه نمایید

نظرات خود را راجع به تغییرات و مطالب کانال تلگرام

👈👇👇

«راه امین»

👈👇👇

👈فرهنگ مجازی و هویت های مجازی👈 چالش فرهنگ و هویت در فضای مجازی 

👈👇👇با دنبال کردن کانال راه امین در تلگرام 👇

👈«راه امین»

👇سریعاً از آخرین مطالب باخبر شوید👈 چالش فرهنگ و هویت در فضای مجازی

👈به بخش نظرات ارائه دهید

فضاى سایبر یک جامعه دیگر است. با ساختار تاریخ و فرهنگ خاص خود. افرادى که در آن به تعامل با یکدیگر مى‌پردازند. مشابه تمام فعالیت‌هایى را که در فضاى واقعى انجام مى‌دهند دارند. گروه تشکیل داده، عضو مى‌پذیرند، تبادل اطلاعات مى‌کنند، سفر می کنند و ...

در عصر اطلاعات و گسترش خطوط ارتباطات فراگیر، سایبر توانسته است جاى خود را در فضاى سنتى ارتباطى باز کند. لذا پرداختن به آن در جهت شناخت لازم مى‌نماید. در این مقاله بررسى فرهنگ سایبر و نظریات مربوط به آن مورد بررسی قرار می گیرد.

مسائلى که براى نظریه‌‌پردازان در حوزه فرهنگ در فضاى مجازى مطرح مى‌شود عبارت است از مسائلى چون شکل‌گیرى فرهنگ جدید، بازنمایى و درک از واقعیت مجازى و هویت. 👈اهمیت و قدرت اشکال اجتماعى مانند اجتماعات مجازى و گفتمان فضاى مجازى در فرهنگ عامه و حوزه‌هاى دیگر.

پس از آنکه فضاهاى مجازى مطرح گشتند به تدریج خرده فرهنگ‌هاى مجازى به تبع آن پا به عرصه ظهور گذاشتند. آنچه که این خرده فرهنگ‌ها را به وجود آورد جماعت‌هاى مجازى بوده‌اند و از آنجا که هر فرهنگى ساخته و پرداخته فضاى خود است فضاى مجازى نیز فرهنگ خاص خود را پروراند. جماعت‌هاى مجازى نیز در چنین فضایى ضمن آنکه فضاى خاص خود را دارند، هویت‌های خاصی را در آن تعریف مى‌کنند.

آنچه که مهم است چگونگى این هویت‌هاست. آیا درست همان چیزی هستند که با آن در فضاى واقعى شناخته مى‌شوند؟ یا هویتى فراتر از هویت وجودى واقعى افراد می باشند؟

  👈هویت‌ها در فضاى سایبر انعطاف‌پذیر و قابل تغییر مى‌باشند

منظور از انعطاف‌پذیرى هویتى آن است که افراد مى‌توانند در فضاى سایبر به دلیل عدم وجود راهنماهاى چهره‌اى از خودبازنمایى دیگرى را نشان دهند.

👈فضاى سایبر و جذابیت‌هاى آن به تدریج مورد توجه بسیارى از نظریه‌پردازان قرار گرفت و به تدریج مفاهیم جدیدى در این باره مطرح گشت که در ادامه به تعدادى از این نظریات و اصطلاحات اشاره مى شود.

سایبر فمینیسم: در سال 1998 شرکت داده‌هاى بین‌المللى اعلام کرد که در چند سال آینده تعداد زنان کاربر اینترنت در ایالات متحده از مردان بیشتر خواهد شد در حالى که زنان در ابتدا کمتر از 3 درصد کاربران اینترنت در آمریکا را تشکیل مى‌دادند. سایبر فمینیسم در ابتدا به انگیزه مخالفت با گفتمان‌هاى ضد فمینیستى ظاهر شد گروهى از پیشروان حوزه" سایبر فمینیسم" ادعا کردند ذهنیت زنانه مى‌تواند منطق فناورى را دگرگون کرده و خسارات ناشى از آن را کم کند. آنها معتقد بودند باید از فضاى مجازى براى همه‌گیر کردن گفتگو در مورد امورى مانند هویت، ارتباط، قدرت و جنسیت استفاده کرد. آنها این کار را نه تنها براى بررسى نظریه‌ها بلکه به عنوان روشى براى تعیین نقش زنان در ابتداى قرن بیستم توصیه می کردند.

قدرت مجازی: بر طبق تعریف جردن، قدرت مجازى به سه قسم تقسیم مى‌گردد: فردی، اجتماعى و تصوری

فردی: نوعى از قدرت در مورد فرد وقتى اتفاق مى‌‌افتد که او به توانایى لازم براى دسترسى و استفاده از امکانات براى تماس با دیگران برسد.

- اجتماعی: زمانى که براى یک گروه این توانایى به وجود بیاید نوع اجتماعى این نوع از قدرت ایجاد مى‌شود

قدرت مجازى تصورى زمانى واقع مى‌شود که یک ایدئولوژی، جنبش یا حرکت اجتماعى به امکانات جدید ارتباطى دسترسى پیدا کند.

سایبر پانک: ترکیبى از دو کلمه "سایبرنتیکس" و" پانکس" است. این واژه بر روى مسائلى همچون هکرها، فناورى‌هاى ارتباطى پیچیده، کامپیوترها، هوش مصنوعى و غیره متمرکز مى‌شود.

روابط مجازی: در این پدیده دو یا چند نفر از طریق کامپیوتر باهم ارتباط برقرار مى‌کنند و براى هم پیام‌هایى تحریک کننده و حتى غیراخلاقى و جنسى مى‌فرستند. روابط مجازى انواع مختلف صوتی، تصویری، نوشتارى و ... دارد. این روابط مى‌توانند در زمان پایدار یاناپایدار باشند.

دموکراسى سایبر: 👈مفهومى است که در آن اینترنت به عنوان عامل ارتقا دهنده مشارکت و به تبع آن دموکراسى دیده مى‌شود.

سایبر درام: مفهوم سایبر درام را ابتدا فردی به نام موراى (2002) مطرح کرد. از نظر او ظرفیت‌هاى موجود در فضاى مجازى باعث مى‌شود بقیه رسانه‌ها از جمله تلویزیون رفته رفته خود را در شکل جدید در فضاى مجازى مطرح کنند.

اعتیاد اینترنتی: یونگ (1996) معتقد است اعتیاد اینترنتى به معناى استفاده بیش از حد از اینترنت است که گاهى به بیمارى‌هاى جسمى یا روانى منجر مى‌شود. از دید او اتاق‌هاى گفتگو منبع اصلى اعتیاد اینترنتى هستند. برخى محققان نظر او را مورد نقد قرار مى‌دهند. کسانى مانند "شرر" معتقدند اعتیاد به اینترنت با اعتیاد به موادمخدر نه به لحاظ پیامدهاى روانى و نه به لحاظ پیامدهاى جسمى قابل مقایسه نیست و بنابراین به کار بردن لفظ اعتیاد براى استفاده بیش از حد از اینترنت چندان منطقى به نظر نمى‌رسد.

افسردگى اینترنتی: واقعیت در مورد اینترنت این است که گاهى این رسانه جدید باعث بروز یکسرى پیامدهاى روانى براى کاربران مى‌شود. به عنوان مثال اینترنت امروزه بخش بزرگى از زمانى را که مى‌توانیم با خانواده بگذرانیم به خود اختصاص مى‌دهد و تمامى حوزه‌هاى فعالیت روزمره را تحت شعاع قرار مى‌دهد. و از همه مهمتر آنکه برقرارى ارتباط واقعى را با افراد واقعى محدود مى‌کند. مواردى از افسردگى بر اثر استفاده مداوم از اینترنت مشاهده شده که ثابت مى‌کند این افسردگى چیزى بیش از یک فرض است.

            

قماربازى اینترنتی: قمار بازى اینترنتى هر نوع فعالیتى است که از طریق اینترنت صورت مى‌گیرد و شامل نوعى شرکت در قرعه، شرط‌بندى یا انجام فعالیتى مبتنى بر بخت و اقبال با هدف رسیدن به پول، جایزه، یا نوعى امتیاز است (علیرضا دهقان، 1384چ)

ویژگى‌هاى روانشناختى و انسانى فضاى مجازى و نظریه‌هاى ارتباطى با روانشناسى ارتباط نزدیکى دارند که در ادامه، ویژگى‌هاى روانشناختى فضاى مجازى بررسی می شود.

کاهش احساسات: به دلیل اینکه اغلب ارتباطات در این فضا به صورت نوشتارى است ، فاقد احساساتی است که در فضاى واقعى از طریق قدم زدن، سخن گفتن و ... به دست مى‌آید. افراد با وجود امکانات ارتباطى در فضاى مجازى دیگر اهمیتى به کیفیت روابط نمى‌دهند. و این مسئله به کاهش بیشتر احساسات منجر مى‌شود.

متن‌گرایی: على‌رغم امکانات چند رسانه‌اى موجود در فضاى مجازى هنوز هم، قسمت عمده‌اى از ارتباطات در فضاى مجازى را ارتباطات متنى در قالب ایمیل و چت تشکیل مى‌دهد. ارتباطات متنى مى‌تواند شکل جدیدى از هویت مجازى را شکل دهد این امر شاید بتواند امکان تقویت قدرت تکلم را از فرد گرفته و توانایى فرد رادر بیان و گفتگو کاهش دهد.

دریافت‌هاى جایگزین: در ارتباطات مجازى شما مى‌توانید دیوارها را بشکنید، به حوزه خصوصى دیگران وارد شوید و حرف‌هایى که حاضر نیستند در ارتباط چهره به چهره به شما بگویند را بشنوید.

جایگاه‌هاى مساوى شده: با کمى چشم‌پوشى مى‌توانیم مدعى شویم که جایگاه طرفین گفتگو در ارتباطات مجازى برابر است. برخى از متخصصان به این ویژگى فضاى مجازى دموکراسى شبکه مى‌گویند.

فرامکانی: نقش جغرافیا در تعیین ارتباطات مجازى بسیار کمتر از نقش آن در ارتباطات واقعى است. به عنوان مثال یک مرد تاجر آمریکا مى‌تواند از طریق یک پایگاه ارائه دهنده خدمات اینترنتى در آلمان با یک متخصص امور تبلیغاتى در ایران ارتباط برقرار کند البته این ویژگى‌ از لوازم جهان مجازى در عصر اطلاعات و فناورى است. اینکه مرزها برداشته مى‌شود.

گوناگونى اجتماعی: در اتاق‌هاى گفتگو، افراد مختلف با جایگاه‌هاى اجتماعى متفاوت در مورد یک یا چند موضوع خاص به گفتگو مى‌نشینند و نظرات خود را بیان مى‌کنند این امر گرچه کاربر را به تبادل اطلاعات وا مى‌دارد اما قطعا از لحاظ کیفى با تشکیل چنین اجتماعاتى در فضاى واقعى قابل قیاس نمى‌باشد.

قابلیت ذخیره‌سازی:👈یکى از خصوصیات برجسته ارتباطات مجازى قابلیت ذخیره‌سازى محتواى آن است. بدون آنکه در محتوا دخل و تصرفى صورت گیرد.

اینکه فرهنگ مجازى برخاسته از فرهنگ‌هاى واقعى است یا فرهنگ خاص خود در فضاى مجازى، چیزى است که نظریه‌پردازان مورد توجه قرار داده‌اند.

اندرسون معتقد است که: ارزش‌هاى فرهنگ مجازی، ارزش‌هاى گفتاری، قابل دسترس، آزاد و داراى واکنش سریع هستند.

ناپفر و مورس ماهیت مردسالارانه فرهنگ مجازى را بررسى مى‌کنند. در عین حال، کولکو معتقد است که اعضاى (که عمدتا آنگلو - آمریکایى‌اند) جوامع مجازى جدید، ارزش‌‌هایى (عمدتا آمریکایی) از فرهنگ بومى خود نیز با خود وارد این جوامع مى‌کنند..

لوى مى‌گوید: «فرهنگ مجازى بیانگر پیدایش یک فرهنگ متفاوت جهانى و جدید است،‌ چرا که از عدم تعصب در فهم از جهان برگرفته شده است.» و هیلى فضاى مجازى را فضایى میان تمدن و صحرانشینى مى‌داند که در آن گرایشات و گزینه‌هاى فرهنگى را مى‌توان انتخاب کرد.

هر فرهنگى در کل مى‌تواند خرده فرهنگ‌هایى را در بطن خود داشته باشد. در مورد آنکه آیا فرهنگ مجازى هم خرده‌فرهنگ‌هایى دارد یا نه نظریات زیادى بیان شده است.

کستلز «فرهنگ هکری» را به تفصیل بررسى کرده است. لئوناردى فرهنگ آن لاین و طرح‌هاى وب سایت اسپانیایى‌هاى ایالات متحده را مورد مطالعه قرار مى‌دهد و گیبس و کراس تصاویرى را که خرده فرهنگ‌هاى مختلف اینترنتى به کار مى‌برند مورد بررسى قرار مى‌دهند. اما شمارى از پژوهش‌ها به جاى موضوع‌بندى و توصیف خرده فرهنگ‌هاى فضاى مجازی، به حاشیه رانده شدن یا عدم دسترسى برخى گروه‌هاى فرهنگى را به فضاى مجازى مورد بررسى قرار داده‌اند. مثلا هوو مى‌گوید: تفاهم‌هاى مهم ارزش‌هاى فرهنگی، فضاى مجازى را براى آمریکایى‌هاى بومى (اصیل) نامناسب مى‌کند.

کنیستون و هال آمارى در مورد زبان انگلیسى و غلبه غرب در اینترنت ارائه مى‌کنند؛ آنها اظهار داشته‌اند که %95 جمعیت هند- به دلیل اینکه از زبان انگلیسى سلیس محروم‌اند، عملا ازکامپیوتر استفاده نمى‌کنند. اندرسون معتقد است «سنت‌هاى اومانیستى لیبرال فرهنگ غربی» از عالم فضاى مجازى محرومند نه به این دلیل که به رسانه‌هاى جدید وارد نشده‌اند بلکه به این دلیل که آنها به معناى دقیق کلمه تحت الشعاع ارزش‌هاى فرهنگى وابسته به زبان و فرهنگ غالب فضاى مجازى قرار گرفته‌اند.

فریس، مورس، و ناپفر نیز معتقدند که فرهنگ جنسى فضاى مجازى مى‌خواهد زنان را از دنیاى مجازى بیرون کند. جالب اینکه داهان از فضاى عمومى آن لاین محدودى در اختیار اسرائیلى‌هاى وابسته به اکثریت یهودیان ساکن در اسرائیل گزارش مى‌دهد. این نویسنده به جاى آنکه به این نتیجه برسد که فرهنگ آنگلو- آمریکایى در اینترنت غالب است، قاطعانه مى‌گوید این عدم تعادل نشانگر آن است که محرومیت اجتماعى و سیاسى موجود در جامعه اسرائیل صرفا در فضاى مجازی، منعکس شده است. داویس از امکان محرومیت از فرهنگ ابزارى جهانى (تکنو فرهنگ) به واسطه تفاوت و تنوع ارزش‌ها و گرایشات انسانى حمایت مى‌کند.

گذشته از تمام این نظرات آنچه که باید پذیرفته شود واقعیت وجود فضایى است که خواسته یا ناخواسته افراد بشرى را به عضویت خود در مى‌آورد. و این موفقیت را مدیون عوامل زیادى است. که بخشى از آن را شرایط کنونى جهان سبب مى‌گردد. جایى که مرزها برداشته مى‌شود. قومیت‌هاى‌ چند پاره جاى خود را به ملیت واحد مى‌‌دهند. انسان ایرانی. انسان آمریکایى و هر انسانى با هر ملیتى دیگر شناخته شده نیست. انسان یکى است و آن انسان جهانى است. انسانى که در جهان زیست مى‌کند. در جهان ارتباط برقرار مى‌کند. انسانى که فرهنگ ایرانى خود را به فرهنگ جهانى مى‌بخشد. و همه اینها را مدیون فرایند جهانى سازى است.

اگرچه ارتباطات و داستان تحول آن خود پدیده بزرگى است اما چیزى جدا از این شهر جهانى نمى‌باشد و ابزارى در دستان قدرتمند جهانى سازى است. که با آن و با استفاده از جذابیت‌هاى گوناگونش انسان را چنان محصور خود مى‌کند که دیگر فرد به آنچه خود دارد نمى‌اندیشد. اینجاست که چشمان خود را مى‌بندد گوش‌هاى خود را مى‌گیرد و به روى فرهنگى دیگر مى‌گشاید و ناخواسته یا خواسته فرهنگ بومى و واقعى خود را فداى فرهنگى مجازى مى‌کند. فرهنگى که مجازى است اما واقعیتى غیر قابل نفى دارد به نظر من پذیرش شرایط کنونى به معناى رد آنچه که داشته‌ایم نیست. پذیرش فضاى مجازى در تناقض با پذیرش واقعیت نیست انحصار این فرهنگ بیشتر جوامعى را که در پى جاذبه‌هاى مدرنیته از سنت خود جدا گشته‌اند و از طرفى به دلیل عدم دسترسى به ابزار مدرنیته به آن نرسیده‌اند و در حالتى از سرگردانى در این فضاى انومى به سر مى‌برند را بیشتر در خود حل مى‌نماید. در حالى که مى‌توان آنچه را که از سنت شایسته است حفظ نمود در عین حال آنچه را که از مدرنیته نیک است اتخاذ نماید. این به معناى سنت‌گرایى نیست بلکه پذیرش خوب‌ها و نیک‌هاست براى نیک‌تر شدن و خوب‌تر زیستن.          

https://telegram.me/rahaminw 

👈به صفحه تلگرام ما بپیوندید

👈«راه امین»

را در👈 تلگرام دنبال کنید

👆

👇

👈چالش فرهنگ و هویت در فضای مجازی

👇

گسترش فزاینده فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در سال های اخیر، حیات بشری را در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تحت تاثیر قرار داده است. همان طور که تلگراف، تلفن و راه آهن در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم باعث تحول چشم اندازهای ملی و بین المللی شدند، فناوری ارتباطات و وجه مشخص آن، یعنی اینترنت در زمان ما، تحولات بی سابقه را به دنبال داشته اند ؛ تا آن جا که به وجه غالب جهان معاصر تبدیل شده است. گسترش فزاینده فناوری اطلاعات و ارتباطات، که مانوئل کاستلز از آن به عنوان «جامعه شبکه ای» یاد می کند، ⁽²⁾منجر به تحول و دگرگونی در ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی شده است. ویژگی های جامعه شبکه ای همچون اقتصاد اطلاعاتی، فرهنگ مجازی و کاهش اهمیت زمان و مکان در تعاملات اجتماعی ویژگی متمایزی به هزاره سوم بخشیده است که اصل بنیادین آن اهمیت محوری فرد در عرصه فعالیت های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با بهره گیری از ابزارهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی است. در چنین فضایی که با عنوان فضای سایبر توصیف می شود، مجموعه هایی از ارتباطات درونی انسانها از طریق کامپیوتر و مسائل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی شکل می گیرد. یک سیستم آن لاین نمونه ای از فضای سایبر است که کاربران آن می توانند از طریق ایمیل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. بر خلاف فضای واقعی، در فضای سایبر نیاز به جابجایی های فیزیکی نیست و کلیه ی اعمال فقط از طریق فشردن کلیدها یا حرکات «ماوس» صورت می گیرد. فضای مجازی (اینترنت) دارای پنج خصوصیت است که آن را از سایر رسانه ها متمایز کرده است. ویژگی های منحصر به فرد و متمایز کننده فضای مجازی عبارتنداز: ⁽³⁾

1 دیجیتالی بودن: اینترنت مبتنی بر اعداد و منطق ریاضی است. از این رو توانایی تغییر و دخالت در این فضا آن طور که خواست کاربر است کاملاً ممکن می شود. براین اساس کاربر می تواند با تغییر در رنگ ها و انتخاب فضای کار خود در اینترنت براساس خواست خود، خواست و علایق خود را کاملا در این فضا پیاده کند. از این رو کاربر اینترنتی بدون دغدغه خاطر می تواند از این فضا استفاده کند و از همین رو تعداد کاربران اینترنتی با توجه به تفاوت های فرهنگی، اعتقادی، قومی، نژادی و... در این فضا قابل توجه است.

2 حافظه مجازی: مهمترین خصوصیت اینترنت آزادی انتشار اطلاعات است. حافظه مجازی اینترنت این فرصت را فراهم کرده است تا با انباشتی از اطلاعات در این فضا روبرو باشیم. این مسئله در تناقض با سیاست محدود سازی قرار دارد. اینترنت ضد سانسور است و امکان دسترسی به هر نوع اطلاعاتی در آن فراهم است.

3 تعاملی بودن : اینترنت یک رسانه دو طرفه است ؛به این معنا که هم تولیدکننده متن در این فضا و هم مصرف کننده آن در ادامه امر تولید با یکدیگر در ارتباط هستند و از هم تأثیر می پذیرند. تعاملی بودن این فرصت را برای کاربران اینترنتی فراهم می کند تا در برخورد با فضای اینترنت فرصت دخالت آرا و نظرات خود را دائما داشته و از نظرات دیگران نیز مطلع شوند.

4 فرا متن بودن: هایپر تکس بودن به معنای این است که هر صفحه از اینترنت در خود صدها لینک به دیگر صفحات اینترنتی دارد. به این معنا که کاربر، قدرت گزینش و انتخاب بسیاری دارد و با وارد شدن به این فضا و قرار گرفتن در یک موقعیت خاص به راحتی می تواند از آن صفحه خارج شده و وارد فضای جدیدی شود که این توانایی توسط لینک های موجود در صفحه به او داده می شود.

5 واقعیت مجازی: در فضای اینترنت کاربر می تواند محدودیت های دنیای واقعی خود را جستجو کند اما بدون مرزهای دنیای واقعی، شکل گیری شخصیت های اینترنتی در شهرهای اینترنتی به معنای شکل گیری دنیای جدید است که اگر چه از دنیای واقعی ریشه می گیرد اما امکانات ویژه ی این فضا یک واقعیت مجازی را شکل داده است ؛ واقعیتی که اگر چه در دنیای واقعی معنایی ندارد اما در حیطه ی اینترنت به خوبی عمل می کند و ناخواسته نتایجی نیز در دنیای واقعی به جا می گذارد.

6 غیر مرکزی بودن

هیچ مرز و حکومتی حاکم فضای اینترنتی نیست. به همان میزان که یک نوجوان امریکایی در دسترسی به اینترنت آزاد است یک نوجوان ایرانی نیز از همین حق برخوردار است.

بدیهی است که در فضای جدیدی که بواسطه گسترش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بوجود آمده، پایه های بنیادین تشکیل دهنده جوامع مانند فرهنگ و هویت ملی نیز بتدریج متحول می شود. هویت عبارت از نیازهای روانی انسان و پیش نیاز هرگونه زندگی اجتماعی است. اگر محور و مبنای زندگی اجتماعی را برقراری ارتباط پایدار و معنادار با دیگران بدانیم، هویت اجتماعی چنین امکان را فراهم می سازد.هویت اجتماعی نه تنها ارتباط اجتماعی را امکان پذیر می کند، بلکه به زندگی افراد هم معنا می بخشد. احساس هویت ترکیبی از همسانی ها و تمایزها است، بدین معنا که اعضای یک گروه در درون مرز مشخص و بر اساس مؤلفه های خاصی که به شاخصه های هویتی معروف اند، به نوعی با هم مشابه و همسان اند. به عبارت دیگر، این مرزها که خصلتی نمادین دارند، دربرگیرنده افرادی هستند که به طور کلی شباهت های شان بیشتر از تفاوت های آنهاست. اساساً همین شباهت هاست که به عنوان شاخص هایی برای تعریف هویت آنها، به عنوان عضویت در یک گروه اجتماعی خاص، به کار می آید. ⁽⁴⁾

از سوی دیگر، افراد در خارج از این محدوده و در فراسوی مرزهای نمادینی که قلمرو یک گروه را از دیگر گروه ها متمایز می کند، براساس ویژگی های اختصاصی خود و تفاوت های شان با دیگران مشخص می شوند. به بیان دیگر، در خارج از مرزهای گروه، به جای هویت با مفهوم هویت ها روبه رو هستیم که ناشی از تفاوت و گاهی تقابل هویت ها است. در واقع، هر هویتی در تقابل با سایر هویت ها تعریف می شود و اجتماعات بشری با استفاده از قابلیت های نمادین بین خود و دیگری مرزبندی می شوند. مفهوم هویت در دیالکتیک معنایی یک فرد و دیگران با یک گروه با گروه یا گروه های دیگر، صورت بندی می شود هر هویتی با ایجاد مرز از سایر هویت ها متمایز می شود و این مرزها بیانگر ویژگی های ساختاری و محتوایی هویت ها هستند.

ظهور فضای مجازی موجب شده تا گروه های دارای مرزهای سخت سنتی، جای خود را به گروه های مجازی با مرزهای منعطف بدهند و به همین دلیل امکان مبادله هر چه بیشتر اطلاعات و پیام ها، منجر به کاهش و در مواردی حذف فاصله میان گروه های مختلف شده است. با نفوذ فزاینده اینترنت به درون خانه ها، امکان اشتراک در تجارب گروه های مختلف ایجاد شده است. از منظر سخت افزارهای ارتباطی، تعداد سایت ها و تکنولوژی های وابسته به آنها نیز در حال گسترش است و این امر ابعاد مختلف زندگی بشری را تحت تاثیر قرار داده و موجب ظهور شکل نوینی از روابط و تعاملات بین افراد انسانی شده است. طبق دیدگاه «جبرگرایی تکنولوژیک» هر تکنولوژی با ظهور خود، باعث تغییرات گسترده ای می شود و جامعه را با تغییرات فرهنگی روبرو می کند. در این دیدگاه، تکنولوژی به عنوان عامل مستقلی در نظر گرفته می شود که می تواند یک جامعه و الگوهای رفتاری حاکم بر آن را تحت تاثیر قرار داده و شکل نوینی از روابط انسانی را بر اساس ابزارهای نوین ارتباطی شکل می دهد. فضای مجازی در واقع محیطی است، مشتمل بر شبکه های آن لاین (on line) کامپیوتری، که در لحظه، به مبادله اطلاعات با یکدیگر می پردازند. این ارتباطات نه تنها شکل نوینی از روابط اجتماعی را می سازد، بلکه فضای مجازی را شکل می دهد که در این فضا روابط اجتماعی متنوع و متکثر براساس شبکه های گسترده روابط مجازی مبتنی بر هویت های مجازی شکل می گیرد.

زیست جهان انسان اجتماعی از زمان خلقت آدمی به شدت مقید به زمان و مکان بوده است. ساختار فضا زمانی، زندگی اجتماعی، چگونگی کنش اجتماعی و روابط اجتماعی فرد را مشخص می کرد. در روابط اجتماعی و شکل گیری هویت ها اصل جغرافیا محوری عامل تعیین کننده ای محسوب می شد. امکان برخورداری از هویت های مختلف برای افراد وجود داشت اما این هویت ها همگی واقعی و براساس ویژگی های حقیقی افراد بود. در حالی که در فضایی مجازی زمان و فضا دچار تغییر و تحول شده اند. فواصل مکانی و جغرافیایی کاملاً بی معنا شده اند و زمان نیز به واسطه ارتباطات آنی و لحظه ای از معنای قبلی جدا شده است و نهایتاً حس تحرک بی سابقه ای را به درون فضای اجتماعی تزریق کرده است.حس تحرک بدان معناست که در این فضا امکان تغییر طبقه، نژاد و جنسیت برای افراد وجود دارد. فرد در لحظه ای آنی می تواند جنس، نژاد و طبقه اجتماعی خود را پنهان سازد و با ویژگی های جدید کاذب جنسیتی و نژادی ؛ هویتی تازه برای خود تعریف کندو براساس آن به تعامل با هویت های واقعی یا مجازی دیگر بپردازد. در این چار چوب، گذر زمان و قرار گرفتن فرد به دفعات متعدد در این فضا و تعامل با هویت مجازی موجب می گردد تا هویت مجازی در فرد نهادینه گردد و فرد آن را به عنوان یکی از هویت های واقعی خود همچون هویت های خود در جهان واقعی بپندارد.

👈تاثیر فضای مجازی بر هویت

عامل بنیادین در شکل گیری هویت های اجتماعی تعاملات انسانی است. در واقع فرد هنگامی که به تعامل با فرد دیگری می پردازد هویت خویشتن را به عنوان یک عضو جامعه پیدا می کند. هویت در بستر تعاملات اجتماعی تعریف می شود. ظهور فناوری های نوین ارتباطی دگرگونی بنیادینی را در معاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است. کاستلز معتقد است از آنجا که انتقال و جریان فرهنگ از طریق ارتباطات صورت می گیرد، حوزه فرهنگ که نظام هایی از عقاید و رفتارها را شامل می شود، با ظهور تکنولوژی جدید دستخوش دگرگونی های بنیادین می گردد. ورود فناوری های ارتباطی، دگرگونی بنیادینی را در ساختار مناسبات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است. ⁽⁵⁾ پی آمد این امر شکل گیری نوع جدید از تعاملات انسانی است که ضمن تمایز از الگوهای ارتباطی مرسوم در رسانه های ارتباط جمعی عملاً فرصت های نوینی را در جهت تجلی خود و هویت، به وجود آورده است. در همین ارتباط بل معتقد است جهان مجازی و امکان برقراری ارتباطات همزمان و بی شمار، منشاء ظهور فرهنگ های آنی و به دنبال آن ظهور هویت های خلق الساعه شده است که در دوره محدودی شکل می گیرد و با ظهور هویت های جدید به سرعت از بین می روند.

ویژگی های ارتباطات الکترونیکی حاکم بر فضای مجازی شرایطی متفاوت از روابط حقیقی و رو در رو را برای کاربران آن فراهم می کند. سرعت عمل، ناشناس ماندن و سیال بودن می تواند فضای یکسان و مشابهی را فارغ از الزامات ساختی (جنسیتی، طبقاتی، قومی، نژادی و مکانی) فراهم سازد که مستعد تجارب متفاوتی برای کاربران آن است. تعاملات آزمایشی، کنجکاوانه و یا با نیت افزایش ظرفیت شناختی، کاربران اینترنتی را با ذهنیت و گرایش جدیدی تجهیز می کند که می تواند رفتار وتعاملات آنها در دنیای حقیقی را به چالش کشانده و تغییراتی را هر چند جزئی در میدان عمل اجتماعی آنها فراهم سازد. فضای مجازی این امکان را فراهم می کند تا افراد نیازها، خواسته ها و بازاندیشی در هویت خویش را به درجاتی به دنیای حقیقی خود تسری دهد و شرایط تازه ای را برای گفتگو، تفاهم و تعامل در دنیای مجازی و حقیقی فراهم می سازد، ذکایی نیز معتقد است ماهیت غیر رو در روی ارتباطات الکترونیکی اینترنتی می تواند انگیزه ی بیشتری را برای کاربران آن در بازی با هویت، رفتارهای آزمایشی و ارائه تصویری غیر واقعی فراهم سازد که ریسک شرمندگی در آن کمتر است.

فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی موجب می شود تا اجتماعات و هویت های جدیدی تشکیل شود. در جامعه ای که به ارتباطات مبتنی بر صنعت چاپ، تلویزیون و تلفن متکی است، شیوه تولید به گونه ای است که هویتها را به صورت عاقل، سودمند و خود بسنده در می آورد. اما در جامعه اطلاعاتی، جامعه ای که ارتباطات الکترونیک سیطره دارد؛ ذهنیت ها و هویت های ناپایدار، چند لایه و پراکنده ظهور می کند. مارک پاستر در «عصر دوم رسانه ها» تاکید می کنددر دوره جدید که اینترنت و ارتباطات الکترونیک در جامعه سیطره دارد، این داده ها و اطلاعات و یا به عبارت دقیق کلمه، این اجتماعات مجازی هستند که هویت افراد را می سازند وسایل نوین اطلاعاتی و ارتباطی در اثر تغییراتی که در برداشت های بشر امروزی به وجود می آورند، هویت ها را در وضعیت کاملا تازه ای قرار می دهند که متفاوت و حتی مغایربا گذشته است. هویت در اجتماعات مجازی جامعه اطلاعاتی در مسیر فراملیتی شدن حرکت می کند .در واقع ارتباطی که با اتکا به وسایل ارتباطی و اطلاعاتی جدید شکل می گیرد، چشم اندازی ازفهم و درک جدیدی از ذهنیت را آشکار می سازد که در صورت بندی های گفتار و عملکرد که به لحاظ تاریخی محسوس اند، جان می گیرد. این ارتباطات راهگشای نگریستن به انسان به عنوان پدیده ای چند لایه، تغییرپذیر، منفعل و تکه تکه است. پدیده ای که شکل دادن خویش را به گونه ای طراحی می کند که با هرگونه تثبیت هویت می ستیزد. جامعه اطلاعاتی مبین هویت بی ثبات، تغییرپذیر و منعطف انسان جدید است. در این جامعه بسا انسان هایی که با همسایه ها، هم محلی ها و همشهری ها و حتی هموطنان خود احساس قرابت نداشته ولی با فرد دیگری در اقصا نقاط جهان احساس هویتی یکسان داشته باشند. هویت ملی در جامعه اطلاعاتی به دلیل ظهور اجتماعات مجازی به شدت تهدید می شود، اجتماعات مجازی تهدیدی برای اجتماعات واقعی است. در واقع در اجتماعات مجازی معمولا افراد حداقل دریک چیز اشتراک دارندو آن علایق و منافعی است که آنها را دور هم جمع می کند. این منافع که همان دسترسی به اطلاعات است، هویت آنها را می سازند. هویتی که مدام در حال تغییر و ناپایدار است. هویت افراد در اجتماعات مجازی «هویتی دیجیتال» است. دیگر سرزمین، زبان بومی و محلی، کشور، فرهنگ ملی و نژاد، هویت افراد را در اجتماعات مجازی تعیین نمی کنند، بلک منافع مقطعی ،محدود، و در حوزه موضوعات مختلف افراد را دور هم جمع می کند و هویت آنها را می سازد.

فناوری های نوین این امکان را فراهم می کند تا افراد فضایی شخصی و خصوصی در فضای مجازی برای خود داشته باشند و بدین ترتیب خلوت جدیدی برای خود با بهره گیری از ابزارهای ارتباطی ایجاد کنند.در این فضا پیام هایی بدون آگاهی دیگران رد وبدل می شود و قرار ملاقاتهایی تنظیم می شود و با بهره گیری از امکانات اینترنت مانند فیس بوک و اتاق های گفت و گو شبکه گسترده ای از روابط میان افراد شکل می گیرد که غیر قابل کنترل و ناملموس است. این امر بتدریج موجبات از هم پاشیدگی شبکه های سنتی روابط مانند همسایگی را فراهم می کند و هویت هایی ماورای جهان واقعی و محیط عینی که افراد در آن زندگی می کنند، ایجاد می کند.

👈فضای مجازی و هویت ملی

از مهمترین ویژگی های فضای مجازی گسترش اهمیت فرد و حیطه خصوصی در برابر جمع و حوزه عمومی است. افراد در فضای مجازی در عین حال که می توانند در گروه های مختلف و گاه متضاد با هویت حقیقی خود حضور داشته باشند ؛ می توانند خود را جدا از دیگران و تنها نیز حس کنند. نبود مراتب قدرت در فضای مجازی باعث می شود، فردیت افراد در جمع حل نشود. در جهان واقعی قدرت انتخاب افراد، همواره تحت تأثیر عواملی چون جبر مکان، زمان، فرهنگ، حکومت و... محدود بوده است. اما در جهان مجازی مرزهای محدود کننده از میان برداشته می شود و شخص در مقیاس جهانی با گزینه های فراوانی برای انتخاب روبروست.

مهمترین متغیر در هویت ملی، وحدت بخشی یا تمایز پذیری اجتماعی است. اجتماعی شدن وفردی شدن دو روی سکه تجدد و دوره مدرن هستند. یعنی دوره مدرن دارای یک دوگانگی در ساختار اجتماعی است که از یک طرف به اجتماعی شدن افراد منجر می شود و از طرف دیگر فردی شدن را تقویت می کند.

رادیو، تلویزیون و ابزارهای ارتباطی در این دوره جوامع محلی و ملی را با یک شبکه محدود یکپارچه می سازد و سپس تکثر و تنوع مجاری ارتباطی و قدرت انتخاب افراد در کانال ها و شبکه های ارتباطی موجب می شود تا مخاطبان تکه تکه و پاره پاره شوند. ⁽⁶⁾ رسانه های جدید، رسانه های فردی شدن و مبتنی بر تعامل فردی انسان رایانه هستند. این رسانه ها به دلیل اینکه همگی متصل به شبکه ها هستند به طور جمعی مورد استفاده قرار می گیرند. رسانه های جدید تقاضاها و درخواست های متکثر کاربران و مخاطبان را پاسخ می دهند. از این رو نتیجه عملی دوگانگی ساختاری رسانه ها، دوگانگی ساختار اجتماعی جامعه است. به نظر می رسد تجلی دوگانگی مذکور نزد کاربران اینترنت و رسانه های مرتبط با آن و آنهایی که به این وسایل جدید ارتباطی و اطلاعاتی دسترسی دارند، قابل ملاحظه تر است. چرا که رسانه های مذکور نوعی مناسبات جدید ایجاد می کنند که در این مناسبات انسانها بیش از پیش گوشه گیر، منزوی و کم تحرک شده و کم کم از زمینه عملی زندگی خود دور می شوند.

به عبارت دیگر شکل گیری اجتماعات در فضای مجازی بر مبنای شانیت های اجتماعی مختلف موجب می شودتا اجتماعات در جهان واقعی بتدریج کم رنگ و بی اهمیت شود. این بدان معناست که منبع هویت بخشی افراد متکثر و متنوع می شود و به همین جهت هویت ملی و انسجام اجتماعی یک جامعه بتدریج تضعیف می شود.

1 دانشجوی سال سوم دکتری روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی (ره).

2 مانوئل کاستلز، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه احد علیقلیان وافشین خاکباز، (تهران: انتشارات طرح نو، 1385)، جلد اول ،چاپ پنجم، ص 15.

3 سید رضا عاملی، جزوه درسی مطالعات فضای مجازی، دوره کارشناسی، ترم اول سال تحصیلی 8685، صص 35 26.

4 مارک پاستر، عصر دوم رسانه ها، ترجمه غلامحسین صالحیار، تهران: موسسه ایران 1377، ص 30.

5 کاستلز، م واینس، م، گفتگوهایی با امانوئل کاستلز، ترجمه حسن چاووشیان. (تهران: نشر نی، 1384)، ص 383.

6واکاوی ادعای موازی‌کاری شورای عالی فضای مجازی با وزارت ارتباطات

فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد

تشکیل شورای عالی فضای مجازی به عنوان عالی‌ترین نهاد سیاستگذار در حوزه فضای مجازی، اقدامی متعالی و هوشمندانه از سوی مقام معظم رهبری بود که در واپسین روزهای سال 90 صورت پذیرفت.

نویسنده : مصطفی شاه کرمی 

تشکیل شورای عالی فضای مجازی به عنوان عالی‌ترین نهاد سیاستگذار در حوزه فضای مجازی، اقدامی متعالی و هوشمندانه از سوی مقام معظم رهبری بود که در واپسین روزهای سال 90 صورت پذیرفت. از اواخر دولت دهم تا هم اکنون برخی زمزمه‌ها مبنی بر موازی‌کاری این شورا با دستگاه‌ها و وزارتخانه‌هایی از جمله وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به گوش می‌رسد.

طرح مکرر این مباحث در کنار دستور رئیس دولت قبلی مبنی بر در اختیار گذاشتن ساختمان مرکز تحقیقات مخابرات که موجب موضع‌گیری‌های تندی نیز گردید، به اوج رسید. بی‌شک تشکیل این شورا نقطه عطفی در همگرایی سیاستگذاران و تصمیم‌سازان فضای سایبری به شمار می‌رود که محاسن و فواید آن در گذر ایام، بیش از پیش بر همگان مشخص خواهد شد. واقعیت این است که امروزه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی، فضایی را به وجود آورده که «جامعه اطلاعاتی» در آن شکل گرفته و جامعه‌ را به سوی ساختاری دانش‌بنیان پیش می‌برد. این فضا تمام ساحت‌های حیات بشری را آن‌گونه تحت‌تأثیر قرار داده که دنیای ما را در کمیت و کیفیت دچار تحولاتی عمیق ساخته است.

چرایی تشکیل شورای عالی فضای مجازی

مهم‌ترین ویژگی انقلاب اسلامی ایران همانا فرهنگ آن است. دشمن نیز در انواع مبارزات خود با ملت ایران، مهم‌ترین نقطه‌ای را که هدف گرفته، بحث جنگ نرم و تهاجم فرهنگی است. رهبر معظم انقلاب در بیش از یک دهه گذشته بحث تهاجم فرهنگی، سپس ناتوی فرهنگی و سپس شبیخون فرهنگی را مطرح کرده‌اند. یعنی اینکه دشمن برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی راهی جز تهاجم در عرصه فرهنگ ندارد. بنابراین یکی از بسترهایی که در آن می‌توانیم برای رساندن پیام خودمان و مقابله با پیام‌های مخالفین و دشمنان انقلاب و اسلام و دشمنان عقاید بحق انقلاب اسلامی در جهان امروز بهره بگیریم، عرصه مجازی است. این شورا می‌تواند این طراحی‌ها را داشته باشد و برای مقابله در عرصه‌های مختلف این جنگ نرم، از گروه‌های مرجع، نویسندگان، اندیشمندان و صاحبان کالاهای فرهنگی بخواهد که در این فضا منسجم و روشمند ایفای نقش کنند. از طرفی به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، ما امروز در یک سونامی اطلاعات قرار داریم. این پدیده الزاماتی دارد که باید به آنها توجه ویژه کنیم. امروزه جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در فضای مجازی حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و مطالبه‌کنندگان و شنوندگان و دریافت‌کنندگان زیادی در جهان دارد. در مقابل، دشمن هم جبهه فرهنگی تقابل با انقلاب را شکل داده است. نکته بسیار جالب در کلمات ایشان این است که اعتقاد دارند این حوزه به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد. ایشان در مقام تشبیه فرمودند که این فضا مثل یک رودخانه پر از آب و خروشان است که می‌آید و دائماً هم بر آب آن افزوده و خروشان‌تر می‌شود. اگر ما برای این رودخانه تدبیر کنیم و برنامه داشته باشیم، زهکشی و هدایت کنیم این رودخانه را تا به سد بریزد، می‌شود فرصت. اگر رهایش کنیم و برنامه‌ای برای آن نداشته باشیم، می‌شود یک تهدید.

آغاز اختلافات با وزارت ارتباطات

از یک سو تأکید بر نقش این شورا به عنوان نقطه کانونی متمرکز برای فضای مجازی کشور، با تمرکز بر سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری و هماهنگی در این بخش و از سوی دیگر تأکید بر اهدافی که با محوریت پیشرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به اقشار مختلف مردم پایه گذاری شده بود، نشان از تدبیری عمیق و حکیمانه در فضای مجازی به منظور استفاده بهینه از امکانات و فرصت‌های موجود در راستای رشد و تعالی کشور داشت. اما به رغم جایگاه عالی این شورا در عرصه سیاستگذاری حوزه سایبری، اختلاف‌نظر برخی اعضای حقیقی و دبیر وقت این شورا با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در ماه‎های نخست تشکیل شورا و دامن زدن هرچه بیشتر به این اختلاف‎ها با ادامه‎ فعالیت این نهاد، بحث‌های مرتبط با تداخل وظایف شدت گرفت. از‌جمله این اتفاقات می‌توان به مخالفت اعضای شورا عالی فضای مجازی با تصمیم‌گیری‌های وزارت ارتباطات، سازمان تنظیم مقررات، جداسازی مرکز تحقیقات مخابرات از وزارت ارتباطات و. . . اشاره کرد. در واقع چالش‌های ساختاری وزارت ارتباطات که با خصوصی‌سازی مخابرات شروع شده بود، با طرح ادغام این وزارتخانه با وزارت راه و در مرحله‌ای دیگر مباحث تداخل وظایف کمیسیون تنظیم مقررات با شورای رقابت ادامه یافت و در انتها نیز با تصمیم جدید شورا فضای مجازی یعنی جدایی مرکز تحقیقات مخابرات از وزارتخانه و تغییر کارکرد به پژوهشگاه فضای مجازی به اوج خود رسید. جدال‌ها برای بازپس‌گیری ساختمان مرکز تحقیقات مخابرات از شورای عالی فضای مجازی و بازگشت به بدنه وزارت ارتباطات در دولت دهم به یکی از خبرسازترین اتفاقات حوزه آی‌تی کشور تبدیل شده بود. بعد از مخالفت‌های مسئولان وزارت ارتباطات نسبت به تصمیم رئیس دولت دهم نسبت به انتقال مرکز تحقیقات مخابرات به شورای ‌عالی فضای مجازی، ساختمان شورا و مرکز تحقیقات مخابرات شاهد لشکر‌کشی‌های مسئولان وزارت ارتباطات برای بازپس‌گیری این مرکز بوده است؛ لشکرکشی و جدال‌هایی که در نهایت نیز هیچ نتیجه‌ای در بر نداشت. اما به تدریج و با انتخاب محمود واعظی به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و نیز انتخاب رئیس جدید مرکز تحقیقات مخابرات یا بازگشت تابلو مرکز تحقیقات مخابرات به سردر ساختمان شورای عالی فضای مجازی را می‌توان دید.

جایگاه قانونی شورای عالی فضای مجازی

نکته بسیار مهمی که باید مورد توجه باشد این است که هرگز شایسته نیست عملکرد این شورا به حد یک یا دو وزارتخانه تنزل یابد یا با غوطه‌ور شدن در محدودیت‌های بودجه‌ای یا کم اثر شدن مصوبات، مانع از نگاه راهبردی و مؤثر آن شود. چه اینکه در متن حکم رهبر معظم انقلاب برای ایجاد این نهاد آمده است که به همه مصوبات آن باید ترتیب آثار قانونی داده شود. این بدان معناست که این شورا «فراسازمانی» بوده و هر وزارتخانه و دستگاهی می‌بایست خود را ذیل تصمیمات و سیاست‌های این شورا تنظیم کند. هر پنج وزارتخانه «ارتباطات و فناوری اطلاعات»، «فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «علوم، تحقیقات و فناوری»، «اطلاعات» و «دفاع» به سبب عضویت مستقیم در این شورا ضمن کمک در تصمیم‌سازی‌های مدبرانه باید تام و تمام در خدمت تحقق سیاست‌ها، خط مشی‌ها و مصوبات آن شورا باشند. در فضای تصمیم‌گیری کلان و خرد کشور باید این مسئله برای تمام افراد تبیین شود که این شورا، سیاستگذار اصلی و محوری فضای مجازی کشور‌ است. طبق دستور رهبر حکیم انقلاب، برنامه‌ریزی کلان، نظام‌سازی، تقسیم کار بین دستگاه‌های اجرایی و ایجاد هماهنگی بین آ‌نها در حوزه فضای مجازی از مسئولیت‌های اصلی این شورا به حساب می‌آید. همچنین پایش مستمر فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه و نیز ایجاد بسترهای لازم برای تولید محتوای بومی متناسب با هویت ایرانی ـ اسلامی از دیگر وظایف این شوراست که از سوی رهبر انقلاب تعیین شده است.

جزیره‌ای کارکردن علت ایجاد شورای عالی فضای مجازی

ایجاد شورای عالی مدیریت فضای مجازی نشان از اهمیت موضوع نزد رهبری می‌دهد که نهادی را بالاتر از سه قوه و با ترکیبی از مسئولان قوا و اشخاص حقیقی بدین منظور ایجاد نمودند و شاید ایجاد این شورا به دلیل کم‌کاری نهاد‌های مسئول و عدم رضایت ایشان از وضعیت فعلی این فضا باشد. سهم دولت در عدم رضایت رهبری از نقصان‌های مدیریت فضای مجازی از سایرین کمتر نیست. اما در شرایط فعلی دنیا که حضور قدرتمند سایبری کشورمان در عرصه بین‌الملل ضرورتی انکارناپذیر به شمار می‌رود، باید مواجهه هوشمندانه با فضای مجازی در اولویت قرار می‎گرفت، لذا دیگر فرصتی برای جزیره‎ای کار کردن دستگاه‌های کشور در بخش ICT نبود و لزوم تشکیل نهادی راهبر و سیاست‌گذار با ابزار قانونی برای این بخش حس می‎شد که تشکیل شورای عالی فضای مجازی بستری مطلوب برای تحقق این مهم می‌باشد.

منبع : روزنامه جوان

رضا حسنوی، شیدا فمی تفرشی، تاثیر جامعه اطلاعاتی بر انسجام اجتماعی، ماهنامه علمی آموزشی تدبیر، شماره 175، ص 20.